Hac’da peş peÅŸe yerine getirilen iki türlü hareket var: Tavaf ve say; biri dairesel diÄŸeri doÄŸrusal hareket.

Birinde insanlık maceramızın sabitesi etrafında dönerek gerçekleşir. Zamanın başlangıç ve sonuna, yaratılışın gayesine doğru fert planında gerçekleşen ama insanlık maceramızın tümünü de sembolize eden bir dönüştür.

Say, tüm hikmetlerinin yanı sıra mekan ve hareket ilişkisini sembolize eder. İnsanın mekanla kurduğu ilişkiye işaret gibidir gidiş ve gelişler. Bir tepeden diğerine iniş ve çıkışlarla yapılan arayış.
Safa ve Merve arasında suyu arayan kadın: Hacer. Hayatı mümkün kılan su ve suyu arayan bir kadın. Kadının doğurganlığı ile suyun hayatın kaynağı olması arasındaki kaçınılmaz ilişkiyi görmemek ne mümkün.

Ahiret yurdunu kazanmak için hayata dair ve hayata dönük bir dinin hayat kaynağı ve kadın sembolizminde temsil edilen hikmet…Ä°nsanın dünya sürgününde yapayalnız, çaresiz, her tür imkandan mahrum bir kadının çocuÄŸunu yaÅŸatma ve hayatta kalma mücadelesi…Ä°brahim peygamberin getirdiÄŸi tevhid inancının, Hz. Peygamber Efendimiz’in getirdiÄŸi dinin en önemli ibadetinin temel rükünlerinden birinin kadına izafe edilmesi…

Safa ve Merve tepelerinin biraz ilerisinde pek de uzak olmayan bir mesafede Hz Hatice’nin kabri var: Bir din ki ilk müntesibi bir kadın.

İnsanı kadın ve erkek karşıtlığı üzerinde inşa eden, insanı varoluşsal anlamda parçalayan modern paradigmanın kavramakta aciz kalacağı, derinliğine bir insan yaklaşımı.

Suyu arayan kadının izinde yani Say’ın anlam katmanları, hikmetine dair her söz eksik kalmaya mahkum.

Ä°brahim’in inÅŸa ettiÄŸi davetin yeryüzünde sürdürülebilmesinin, yaÅŸatılmasının kaynağında bir kadın… Ä°smail’in yaÅŸatılması ve suyun bulunması. Neslin devamı ve hayatın sürdürülebilir olması için tevekkül içinde arayış ve çaba… Say anına yapılan hayata dair, mücadeleye dair sembollerin bize gösterdiÄŸi her gün binlerce Müslüman koÅŸtuÄŸu bu iki tepe arasında her bir fert için çok farklı ezeli anlam katmanları açılıyor.

Hz. Hacer’in adeta gergef dokurcasına gidip geldiÄŸi Sefa ve Merve tepelerine hangi ayaklar bastı, hangi gözler oraya deÄŸdi ve oradan ufka çevrildi?.. Sert ve haÅŸin kayaların yumuÅŸatan adeta eriten bakışların temas ettiÄŸi mekana bakmak. deÄŸdiÄŸini düşünmek.,,

***

Her geçen gün artan hacı sayısı mekanı korumayı zorlaÅŸtırıyor. Müslümanlarının sayısının çoÄŸalması ve hac için geliÅŸ imkanlarının kolaylaÅŸması gibi faktörler mevcut mekanlarda ibadet ÅŸartlarını yerine getirmeyi zorlaÅŸtırıyor. DiÄŸer tarafta ibadeti mekanlarının ‘çoÄŸaltılması’ adına yapılan yeni uygulamalar ibadetim ruhunu zedeliyor gibi. Bir yanda zorunluluk olarak gösterilen düzenlemeler diÄŸer tarafta ibadet mekanlarında aranan aslilik. Safa ve Merve arasına yapılan üst üste, kat kat, paralel say platformları, nerede hangi hareketin yapılacağını iÅŸaret eden ışıklı uyarılar insanda tuhaf duygular uyandırıyor.

Bir yanda kolaylaştırmak için Şekil şartları zorlanırken diğer yanda ortaya çıkan reprodüksiyon ibadet mahalleri… Sadece fiziki şatların zorlaması ile açıklanamayacak olan, ibadeti belli ritmik hareketlerin yerine getirilmesi için ışıklı uyarıcılara indirgenmesi insanda manevi iklimden koparan bir etki yapıyor. En azından bana öyle geliyor.

Kabe’nin etrafında yapılan geniÅŸletme çalışmaları da bu gözle deÄŸerlendirildiÄŸinde ilginç sonuçlar ortaya çıkabilir.

Ýlgili YazýlarDüşünce